Bạn là sinh viên đang chuẩn bị làm đồ án, người đi làm cần hoàn thành báo cáo thị trường, hay đơn giản là đang cố gắng hiểu một chủ đề học thuật phức tạp? Nghiên cứu sâu luôn là kỹ năng cần thiết, dù ở bất kỳ lĩnh vực nào.

Trước đây, khi nghiên cứu một vấn đề, bạn có thể phải dành hàng giờ tìm kiếm trên Google, mở từng bài báo, lục lọi từng file tài liệu hoặc báo cáo dài cả trăm trang. Nhưng giờ đây, với sự phát triển AI, quá trình đó đã được rút ngắn một cách đáng kể.

Những công cụ như Perplexity và NotebookLM không chỉ giúp bạn tìm thông tin nhanh hơn, chính xác hơn, mà còn hỗ trợ phân tích, tổng hợp và trực quan hoá nguồn dữ liệu. Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ là có công cụ, mà là bạn sử dụng công cụ đó như thế nào, tư duy nghiên cứu và chọn lọc thông tin ra sao. Bài viết này sẽ giúp bạn trả lời được những câu hỏi đó.

Mọi nghiên cứu hiệu quả đều bắt đầu từ một tư duy rõ ràng: bạn đang cần tìm hiểu vấn đề gì, kết quả mong đợi như thế nào. Đây là nguyên tắc cốt lõi, giúp bạn giới hạn đúng phạm vi cần phân tích và tập trung vào dữ liệu thực sự có giá trị.

Nếu bạn đang muốn nghiên cứu sâu một chủ đề, hãy dừng lại một chút trước khi bắt đầu. Bước đầu tiên, bạn cần tự liệt kê những câu hỏi trước khi bắt tay vào việc nghiên cứu.

Đi từ câu hỏi lớn nhất: (1) “Mục đích cuối cùng cho việc nghiên cứu là gì?”. Sau đó liệt kê những câu hỏi nhỏ hơn: (2) "Đâu là những vấn đề phải tìm hiểu", (3) "Thông tin này sẽ phục vụ mục đích gì?" Khi bạn bắt đầu với một tư duy tập trung vào “đích đến”, mọi thao tác sẽ trở nên liền mạch, tiết kiệm thời gian và tránh sa vào biển thông tin lan man không cần thiết.

Và đây chính là lúc để bạn bắt tay vào bước tiếp theo: khai thác sức mạnh của công cụ AI đầu tiên – Perplexity. Công cụ này sẽ là “bàn đạp” giúp bạn tiếp cận thông tin mới nhất, có dẫn nguồn rõ ràng, đồng thời trực quan hóa dữ liệu để bạn nhìn rõ bức tranh tổng thể. Cùng tìm hiểu cách Perplexity có thể hỗ trợ bạn tìm kiếm, chọn lọc và phân tích thông tin nhé!

Perplexity hoạt động như một công cụ kết hợp giữa AI chatbot và công cụ tìm kiếm, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận thông tin, số liệu mới nhất. Nhờ khả năng tra cứu và trích xuất mạnh mẽ, Perplexity giúp bạn tìm kiếm nguồn thông tin theo câu lệnh một cách nhanh chóng. 

Để sử dụng công cụ, truy cập vào đường dẫn perplexity.ai. Nhìn vào trong khung chat, bạn có thể thấy Perplexity có 3 tính năng, trong đó 2 tính năng là “Search” và “Research” hoàn toàn miễn phí. Mỗi tính năng phục vụ cho mục đích riêng biệt.

Nếu bạn đang cần tìm kiếm nhanh một thông tin cụ thể, chẳng hạn như định nghĩa một khái niệm, số liệu đơn lẻ hay cập nhật tin tức gần đây, hãy sử dụng tính năng Search. Đây là chức năng hoạt động gần giống với một công cụ tìm kiếm truyền thống, nhưng với sự hỗ trợ của AI, kết quả trả về không chỉ đơn thuần là danh sách các đường link mà còn được tóm tắt ngắn gọn, chính xác, rõ ràng ngay trong phần phản hồi.

Chẳng hạn, nếu bạn muốn biết tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam qua các năm, bạn chỉ cần nhập đúng câu hỏi vào khung Search. Trong vòng vài giây, Perplexity sẽ trả về bảng số liệu cụ thể, được trích xuất từ các nguồn báo cáo kinh tế uy tín. Bên dưới phần trả lời, bạn sẽ thấy danh sách nguồn dẫn minh bạch, giúp bạn dễ dàng kiểm chứng, trích dẫn hoặc mở rộng thêm thông tin nếu cần.

Trong khi đó, tính năng "Research" của Perplexity lại hiệu quả hơn khi bạn thực hiện nghiên cứu chuyên sâu. Lấy lại ví dụ bên trên, mình sẽ nhập câu lệnh ở mức độ sâu hơn một chút: “tỷ lệ tăng trưởng kinh tế Việt Nam qua các năm kèm theo dự đoán các năm tiếp theo”. Thay vì đưa ra phản hồi ngay lập tức, công cụ sẽ tự động đi tìm những nguồn thông tin liên quan. Quy trình này được hiển thị và bạn có thể nhấn vào phần “Step” này để theo dõi được tiến trình suy luận của Perplexity. 

Không chỉ đơn thuần là một công cụ tìm kiếm, Perplexity còn có khả năng tạo ra file báo cáo nhanh chóng với biểu đồ trực quan chỉ trong vài giây.

Lấy lại ví dụ khi nãy “tỷ lệ tăng trưởng kinh tế Việt Nam qua các năm kèm theo dự đoán các năm tiếp theo”. Thay vì chỉ nhận về đoạn văn giải thích, Perplexity sẽ giúp bạn trực quan hóa dữ liệu bằng biểu đồ sinh động, dễ đọc, dễ so sánh số liệu qua các năm - điều mà trước đây bạn có thể mất hàng tiếng để thực hiện thủ công.

Chưa dừng lại ở đó, mọi thông tin bạn nhận được từ Perplexity đều có thể tải về dưới dạng file PDF đầy đủ, rõ ràng. Từ phần phản hồi, biểu đồ minh hoạ, đến toàn bộ danh sách nguồn dẫn được trích xuất và đánh số thứ tự theo từng ý. Tất cả được tổng hợp trong một tài liệu chuyên nghiệp.

Điều này cực kỳ hữu ích nếu bạn đang cần chuẩn bị báo cáo gửi cấp trên, nộp bài phân tích nghiên cứu hoặc đơn giản là lưu lại tài liệu tổng hợp. Không cần phải copy-paste từng đoạn, lưu từng link - mọi thứ đã được Perplexity làm giúp.

Tóm lại, một trong những điểm mạnh nhất của Perplexity, chính là khả năng dẫn nguồn minh bạch và chính xác. Với mỗi luận điểm, Perplexity đều liệt kê rõ ràng đường link gốc, giúp bạn dễ dàng kiểm chứng độ tin cậy khi cần.

Tiếp đến, nếu cần làm việc sâu hơn với một loạt tài liệu nội bộ, cần theo dõi, tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn riêng biệt thì sao? Đó là lúc bạn nên kết hợp thêm NotebookLM - một công cụ đặc biệt hữu ích cho những người cần đào sâu vào thông tin, thay vì chỉ tìm kiếm tức thời. Với NotebookLM, bạn có thể tải lên nhiều tài liệu cùng lúc, đặt câu hỏi trực tiếp trên những tài liệu đó và nhận lại các phân tích đã được xử lý theo ngữ cảnh. Quá trình nghiên cứu trở nên mạch lạc, logic và đặc biệt tiết kiệm công sức.

Cùng tìm hiểu kỹ hơn cách NotebookLM có thể giúp bạn quản lý và khai thác triệt để thông tin nhé!

NotebookLM là một công cụ AI mạnh mẽ do Google phát triển, đóng vai trò như một “trợ lý nghiên cứu cá nhân”. Công cụ cho phép bạn tải lên nhiều dạng tài liệu (Google Docs, Google Slides,...) hoặc chèn link website, link video YouTube có phụ đề. Sau đó, NotebookLM sẽ tự động trích xuất các ý chính, xây dựng bản tóm tắt, và quan trọng nhất - trả lời các câu hỏi liên quan đến nội dung tài liệu một cách chính xác. 

Để bắt đầu quá trình nghiên cứu với NotebookLM, nhấn vào nút “Create New” để tạo một notebook mới - chính là không gian làm việc của bạn. Tại đây, bạn có thể tải lên các loại tài liệu khác nhau, từ PDF, Google Docs, link video Youtube cho tới các slide trình chiếu hay bài viết chuyên ngành trên các website. Mỗi loại tài liệu sẽ được phân tích và “ghi nhớ” vào hệ thống. Và kể từ thời điểm đó, mọi câu hỏi bạn đặt ra sẽ được trả lời dựa trên những thông tin thực sự có trong nguồn bạn đã cung cấp.

Trường hợp bạn vẫn chưa có bất kỳ nguồn thông tin nào và dùng NotebookLM là điểm khởi đầu. Bạn vẫn có thể bắt đầu nghiên cứu bằng cách chuyển sang tab “Discover” trong giao diện. Tại đây, chỉ cần gõ câu lệnh về đề tài bạn muốn nghiên cứu, NotebookLM sẽ đề xuất các nguồn thông tin liên quan. 

Ví dụ, mình cần tìm thông tin về khái niệm “AI Hallucinations - Ảo giác AI”. Nhập từ khoá ở phần này vào và ngay lập tức NotebookLM đề xuất cho mình những trang web chứa thông tin liên quan kèm theo tóm tắt chủ đề chính của phần website đó. Bạn muốn tìm hiểu sâu phần tài liệu nào, chỉ cần chọn vào phần đó sau đó chọn “Import” để bắt đầu tìm hiểu nội dung. Từ lúc này, mọi câu hỏi của bạn trong phần khung chat đều được trả lời dựa vào những nguồn thông tin mà bạn đã chọn. 

Và khi bạn làm việc với quá nhiều nguồn tài liệu cùng lúc - cảm giác choáng ngợp là điều hoàn toàn dễ hiểu. Việc xác định nên bắt đầu từ đâu, theo dõi thông tin nào trước, và kết nối các dữ kiện rời rạc lại với nhau để hình thành bức tranh toàn cảnh là một thử thách lớn với bất kỳ ai đang làm nghiên cứu hay chuẩn bị một bài thuyết trình quan trọng.

Và đó chính là lý do vì sao tính năng “Mind Map” của NotebookLM có ở đây như một công cụ giúp bạn biến mớ thông tin phức tạp bên trên thành hệ thống trực quan, logic và dễ dàng tiếp cận hơn bao giờ hết.

Ngay sau khi tải lên các nguồn tài liệu hoặc import từ phần “Discover”, bạn sẽ thấy tùy chọn “Mind Map” xuất hiện. Chỉ cần nhấn vào đó, NotebookLM sẽ ngay lập tức tạo cho bạn một sơ đồ tư duy, dựa trên chính nội dung đang có trong notebook của bạn.

Tính năng Mind Map không chỉ giúp bạn theo dõi thông tin hiệu quả hơn, mà còn cực kỳ hữu ích khi bạn cần chuẩn bị một đề cương, một bài nói, hoặc muốn nhanh chóng nắm bắt toàn bộ chủ đề mà không cần đọc từng trang một cách tuyến tính.

Nói một cách đơn giản: nếu NotebookLM là người trợ lý tổng hợp thông tin cho bạn, thì Mind Map chính là tấm bản đồ để bạn định hướng và triển khai hành trình nghiên cứu một cách bài bản, trực quan và tiết kiệm tối đa công sức.

Đã có trong tay sơ đồ tư duy trực quan từ Mind Map, bức tranh tổng thể về nội dung đã bắt đầu trở nên rõ ràng hơn. Tuy nhiên, để thật sự biến thông tin từ các nhánh sơ đồ đó thành kiến thức có hệ thống, hoặc thành các tài liệu có thể sử dụng ngay - bạn không thể bỏ qua “Notes”, một tính năng mạnh mẽ tiếp theo trong hệ sinh thái của NotebookLM.

Trong không gian làm việc với NotebookLM, tính năng Notes xuất hiện ở góc dưới bên phải màn hình. Bạn có thể tạo ra các tài liệu như:

(1) Study guides (hướng dẫn học tập): NotebookLM sẽ tạo ra một hướng dẫn học tập có cấu trúc rõ ràng, được chia thành từng phân mục hợp lý. Mỗi mục đều được trích xuất từ chính tài liệu gốc bạn đã cung cấp, đảm bảo tính chính xác và nhất quán tuyệt đối. Đây là công cụ lý tưởng để ôn luyện, ghi nhớ và tra cứu nhanh mà không cần đọc lại toàn bộ tài liệu gốc.

(2) Briefing docs (tài liệu tóm tắt thông tin): Tài liệu tóm tắt thông tin chính, tổng hợp và trình bày lại toàn bộ nội dung chính, theo cách ngắn gọn – đúng trọng tâm. 

(3) FAQ (hỏi và đáp): Tổng hợp câu hỏi và câu trả lời về các chủ đề trong nguồn tài liệu nghiên cứu.

(4) Timeline (Ghi chú theo dòng thời gian): Tổng hợp ghi chú theo dòng thời gian các sự kiện có trong nguồn tài liệu. 

Không cần thao tác phức tạp, nhưng kết quả bạn nhận lại là một bản tài liệu đầy tính chuyên nghiệp, được trình bày logic, dựa trên nguồn tài liệu bạn đang làm việc cùng.

Đó là một quy trình nghiên cứu sâu với NotebookLM mà bạn có thể áp dụng. Từ khả năng tổng hợp và xử lý nhiều nguồn tài liệu, đến việc trực quan hóa nội dung bằng Mind Map, và chuyển hóa thông tin thành các ghi chú và tài liệu có cấu trúc với Notes.

NotebookLM không đơn thuần là một công cụ AI hỏi đáp hay tìm kiếm thông tin. Nó là một không gian làm việc, nơi bạn có thể tổ chức, kết nối và chuyển hóa dữ liệu phức tạp thành thông tin có chiều sâu.